by प्रधानमंत्री आवास योजना (pm aawas yojana), ज्याला आधी “इंदिरा आवास योजना” म्हटलं जायचं, ही योजना ग्रामीण भागातील कच्चे घर असणाऱ्या आणि बेघर कुटुंबांसाठी केंद्र सरकारने सुरू केली होती. 1 एप्रिल 2016 पासून योजनेचं नाव बदलून प्रधानमंत्री आवास योजना ग्रामीण (pm aawas yojana gramin) करण्यात आलं. या योजनेचा उद्देश प्रत्येक गरजू कुटुंबाला पक्कं घर मिळवून देणं आहे.
नवीन नियमांची घोषणा
23 डिसेंबर रोजी पुण्यात झालेल्या एका कार्यक्रमात केंद्रीय ग्रामविकास मंत्री शिवराजसिंह चव्हाण यांनी प्रधानमंत्री आवास योजना या योजनेतील काही महत्त्वाचे बदल जाहीर केले. या बदलांमुळे अनेक जाचक अटी शिथिल करण्यात आल्या आहेत, ज्यामुळे अधिकाधिक कुटुंबांना या योजनेचा लाभ घेता येईल.
1. दुचाकी आणि फोन असलेल्या कुटुंबांसाठी बदल:
पूर्वी, ज्या कुटुंबांकडे दुचाकी, टेलिफोन किंवा फ्रीज असेल, त्यांना PMAY-G योजनेसाठी अपात्र ठरवलं जात होतं. परंतु, मंत्री चव्हाण यांच्या घोषणेनुसार आता या कुटुंबांनाही या योजनेचा लाभ घेता येईल.
2. उत्पन्न मर्यादेत वाढ:
पूर्वी, ज्या कुटुंबांची मासिक उत्पन्न ₹10,000 पर्यंत होती, तेच या योजनेसाठी पात्र ठरत. परंतु, आता ही मर्यादा वाढवून ₹15,000 केली गेली आहे. त्यामुळे जास्त उत्पन्न असणाऱ्या कुटुंबांनाही घर मिळण्याचा मार्ग मोकळा झाला आहे.
3. शेतकऱ्यांसाठी नवे निकष:
ज्या शेतकऱ्यांकडे 2.5 एकर सिंचित जमीन किंवा 5 एकर कोरडवाहू जमीन आहे, त्यांनाही आता या योजनेचा लाभ घेता येईल. आधी, ज्या शेतकऱ्यांकडे यापेक्षा जास्त जमीन होती, त्यांना योजनेसाठी अपात्र ठरवलं जात होतं.
महिलांसाठी विशेष बदल | pm aawas yojana list
या योजनेत महिलांसाठी महत्त्वाचे बदल करण्यात आले आहेत. पूर्वी, फक्त ₹10,000 मासिक उत्पन्न असलेल्या महिलाच पात्र होत्या. परंतु, आता ₹15,000 मासिक उत्पन्न असलेल्या महिलांनाही या योजनेचा लाभ घेता येईल. महिला कुटुंबप्रमुख असलेल्या कुटुंबांना विशेष प्राधान्य दिलं जात आहे.
नवे सर्वेक्षण आणि लाभार्थ्यांची निवड
PMAY-G योजनेत ज्या गरजू कुटुंबांची नावं अद्याप समाविष्ट झाली नाहीत, त्यांना नव्या सर्वेक्षणाद्वारे यादीत समाविष्ट करण्यात येणार आहे. या सर्वेक्षणामुळे बेघर कुटुंबांना घरकुलाचा लाभ मिळवून देणं अधिक सोपं होईल.
2019 च्या सर्वेक्षणानुसार लाभार्थी निवड:
2019 च्या सामाजिक आणि आर्थिक सर्वेक्षणाच्या आधारावर बेघर प्रौढ व्यक्ती, भूमिहीन कुटुंब, दिव्यांग कुटुंब, वयोवृद्ध व्यक्ती, आणि अशा कुटुंबांना प्राधान्य दिलं जातं ज्या कुटुंबांमध्ये प्रौढ पुरुष नसून महिला कुटुंबप्रमुख आहेत.
आकडेवारी आणि उद्दिष्ट | pm aawas yojana list
केंद्र सरकारने PMAY-G अंतर्गत 3 कोटी 32 लाख घरकुलं बांधण्याचं उद्दिष्ट ठेवलं आहे. परंतु, 19 नोव्हेंबर 2024 च्या आकडेवारीनुसार, यापैकी 3 कोटी 21 लाख 26,661 घरांना मंजुरी देण्यात आली आहे, तर 2 कोटी 67 लाख 14,866 घरांचं बांधकाम पूर्ण झालं आहे.
2024-25 आर्थिक वर्षासाठी केंद्र सरकारने या योजनेसाठी ₹54,500 कोटी तर 2024 ते 2029 या पाच वर्षांसाठी ₹3,06,137 कोटी इतका निधी मंजूर केला आहे.
PMAY-G योजनेचे महत्त्वाचे घटक | pm aawas yojana list
- बिनशर्त आर्थिक मदत: • साधारण भागात: ₹1.2 लाख प्रति लाभार्थी • डोंगराळ आणि नक्षलग्रस्त भागात: ₹1.3 लाख प्रति लाभार्थी
- पायाभूत सुविधा: • वीज, पाणी, स्वच्छतागृहे, आणि स्वयंपाकासाठी गॅसची सुविधा उपलब्ध करून दिली जाते.
- उधारसहाय्य: • कर्जाच्या स्वरूपात अतिरिक्त आर्थिक मदत दिली जाते.
- स्वयंनिर्माण: • लाभार्थ्यांना स्वतःच्या गरजेनुसार घर बांधण्याचं स्वातंत्र्य दिलं जातं.
निष्कर्ष | pm aawas yojana list
प्रधानमंत्री आवास योजना ग्रामीण अंतर्गत केलेल्या बदलांमुळे अधिकाधिक कुटुंबांना पक्कं घर मिळवण्याची संधी मिळेल. गरजू कुटुंबांना जास्तीत जास्त आधार मिळावा, हा योजनेचा मुख्य उद्देश आहे.
या योजनेतून ग्रामीण भागातील विकासाला चालना मिळेल आणि सामाजिक न्यायाची संधी वाढेल. ग्रामीण भागातील नागरिकांनी या योजनेचा लाभ घ्यावा, यासाठी अधिकृत माहिती जाणून घेऊन अर्ज करणं गरजेचं आहे.
तुम्हाला ही माहिती कशी वाटली, ते कमेंट करून सांगा. शेती आणि शेतकऱ्यांच्या हिताच्या मुद्द्यांसाठी इतर ही माहिती पहा..!!
| घटक | माहिती |
|---|---|
| योजना नाव | प्रधानमंत्री आवास योजना ग्रामीण (PMAY-G) | pm aawas yojana list |
| सुरुवात तारीख | 1 एप्रिल 2016 |
| मुख्य उद्देश | प्रत्येक गरजू कुटुंबाला पक्कं घर प्रदान करणे |
| नवीन बदलांची घोषणा | 23 डिसेंबर, पुणे |
| दुचाकी आणि फोन निकष | दुचाकी, टेलिफोन असलेल्या कुटुंबांना पात्रता |
| उत्पन्न मर्यादा | ₹10,000 वरून ₹15,000 मासिक वाढ |
| शेतकऱ्यांसाठी निकष | 2.5 एकर सिंचित / 5 एकर कोरडवाहू जमीनपात्र |
| महिलांसाठी विशेष बदल | ₹15,000 मासिक उत्पन्न असलेल्या महिलांना पात्रता |
| 2024-25 साठी मंजूर निधी | ₹54,500 कोटी |
| 2024-2029 कालावधीतील निधी | ₹3,06,137 कोटी |
FAQs: प्रधानमंत्री आवास योजना (PMAY-G) | pm aawas yojana list
1. प्रधानमंत्री आवास योजना ग्रामीण (PMAY-G) काय आहे? प्रधानमंत्री आवास योजना ग्रामीण ही केंद्र सरकारची योजना आहे, जी ग्रामीण भागातील बेघर कुटुंबांसाठी आणि कच्चे घर असणाऱ्यांसाठी पक्कं घर बांधून देण्यासाठी सुरू करण्यात आली आहे.
2. या योजनेअंतर्गत किती आर्थिक मदत दिली जाते?
- साधारण भागात: ₹1.2 लाख प्रति लाभार्थी
- डोंगराळ आणि नक्षलग्रस्त भागात: ₹1.3 लाख प्रति लाभार्थी
3. PMAY-G अंतर्गत नवीन बदल काय आहेत?
- दुचाकी, टेलिफोन किंवा फ्रीज असलेल्या कुटुंबांना आता पात्र मानलं जाईल.
- उत्पन्न मर्यादा ₹10,000 वरून ₹15,000 पर्यंत वाढवण्यात आली आहे.
- 2.5 एकर सिंचित किंवा 5 एकर कोरडवाहू जमीन असलेल्या शेतकऱ्यांना या योजनेसाठी पात्र मानलं जाईल.
4. महिलांसाठी काय विशेष आहे? ₹15,000 मासिक उत्पन्न असलेल्या महिलांना या योजनेचा लाभ घेता येईल, आणि महिला कुटुंबप्रमुख असलेल्या कुटुंबांना विशेष प्राधान्य दिलं जातं.
5. योजनेतून किती घर बांधण्यात येणार आहेत? 2024-25 पर्यंत 3 कोटी 32 लाख घरकुलं बांधण्याचं उद्दिष्ट ठेवलं आहे, ज्यापैकी 2 कोटी 67 लाख घरांचं बांधकाम पूर्ण झालं आहे.
6. PMAY-G साठी अर्ज कसा करायचा? गरजू कुटुंबांनी त्यांच्या ग्रामपंचायतीकडे जाऊन किंवा अधिकृत वेबसाइटवर अर्ज करावा. अर्जासाठी आवश्यक कागदपत्रं आणि पात्रतेची माहिती तिथे दिली जाते.
7. PMAY-G अंतर्गत कोण पात्र आहेत?
- बेघर प्रौढ व्यक्ती
- भूमिहीन कुटुंब
- दिव्यांग व्यक्ती असलेली कुटुंबं
- महिला कुटुंबप्रमुख असलेली कुटुंबं
- 25 वर्षांपेक्षा जास्त वय असलेले अशिक्षित कुटुंब
8. या योजनेचा उद्देश काय आहे? गरीब आणि बेघर कुटुंबांना पक्कं घर मिळवून देणं, त्यासोबत पायाभूत सुविधा जसे की वीज, पाणी, स्वच्छतागृह आणि स्वयंपाकासाठी गॅस उपलब्ध करून देणं हा योजनेचा मुख्य उद्देश आहे.
9. नवीन सर्वेक्षण कधी होईल? नवीन सर्वेक्षण लवकरच सुरू होईल, ज्यामध्ये PMAY-G यादीत नाव न आलेल्या कुटुंबांचा समावेश करण्यात येईल.
10. योजनेचा निधी किती आहे? 2024-25 साठी ₹54,500 कोटी आणि 2024-2029 या कालावधीसाठी ₹3,06,137 कोटी इतका निधी मंजूर करण्यात आला आहे.
